Historia Mostu Cłowego (Reglitzbrücke) w Szczecinie sięga średniowiecza. Wybudowano go na początku XIV wieku, aby wraz z mostami na Odrze, Parnicy i Małej Regalicy stanowił połączenie Szczecina z Dąbiem i resztą Pomorza. W tym miejscu pobierano cło od przepływających statków (istniała komora celna). W latach 1909-1911 roku miasto wybudowało nowy most niskowodny, zwodzony o długości 195 metrów. Most Cłowy zaprojektował radca budowlany Benduh, który też sprawował nadzór nad budową. Wykonanie robót budowlanych powierzono inż. Balgowi, a opracowanie architektoniczne Wihelmowi Mayerowi. Przy budowie mostu pracowały takie firmy jak: Beuchelt & Co z Zielonej Góry, Kühne ze Szczecina i Gollnow & Sohn też ze Szczecina.
Most Cłowy położony jest na głównej trasie wylotowej ze Szczecina nad rzeką Regalicą. Stały most drogowy znajdujący się w tym miejscu został zniszczony w czasie działań wojennych (II Wojna Światowa). Był to most stalowy, niskowodny, z przęsłem zwodzonym o szerokości jezdni 9 metrów oraz z chodnikami z obydwu stron o szerokości po 1,5 metra. W 1947 roku został wybudowany w tym miejscu most typu "Bailey'a" na podporach drewnianych. Konstrukcja ta posiadała ograniczoną nośność oraz ograniczony okres eksploatacji. Zmniejszona szybkość pojazdów na obiekcie powodowała w miarę rozwoju motoryzacji i wzrostu ilościowego samochodów zakłócenia w ruchu. Ponadto drewniane jarzma mostu narażone były na zniszczenie w okresie zimy na wskutek spływu kry lodowej. Narażało to władze miasta na duże koszty eksploatacyjne. Staraniem władz Szczecina (PMRN) budowa nowego mostu stałego została zaakceptowana przez władze centralne w Warszawie. Po uzyskaniu lokalizacji przewidującej budowę nowego mostu w miejscu zniszczonego przystąpiono do opracowania dokumentacji technicznej. Wykonanie tych prac zostało powierzone BPBK w Gdańsku. W 1954 roku opracowany został projekt wstępny przewidujący budowę wysokowodnego mostu stałego o konstrukcji stalowej, jednak w międzyczasie zespół projektantów w składzie:
- główny projektant inż. Maksymilian Wolff
- inż. arch Janusz Sapiński,
inż. Piotr Kołodko i technik Eugeniusz Szymański
Opis techniczny mostu
Most wykonano jako trójprzęsłową ciągłą belkę przegubową o rozpiętości przęseł 58,60m + 78,60m + 58,25m, w tym przęsło zawieszone o rozpiętości 34 m. Całkowita długość mostu wynosi 204,85 m. Odległość od spodu konstrukcji do najwyższego stanu wody żeglownej: 5,5 metra. Wysokość belki w środku rozpiętości - 2 metry, co stanowi 1/39 rozpiętości, nad podporą - 4,72 metra. Szerokość pomostu wynosi 18,30 m w tym czteropasmowa jezdnia 12 metrów oraz dwa chodniki po 3 metry. Kąt skrzyżowania osi mostu z osią przeszkody wynosi 90 stopni. Most przenosi obciążenie I klasy. W celu uzyskania możliwie dużych efektów ekonomicznych przeguby umiejscowiono w punktach zerowych momentów dla trójprzęsłowego układu ciągłego, dzięki czemu uzyskano najkorzystniejszy rozkład momentów od obciążenia stałego. Podział mostu na odcinki, rozgraniczono przęsłem zawieszonym ułatwił organizację robót przy betonowaniu oraz pozwolił na obniżenie naprężeń wywołanym skurczem betonu. Układ ten daje osiowe nacieki co z uwagi na wykorzystanie istniejących podpór było pożądane. Przęsło brzegowe posiada długość 85,60 metra w tym wyciąg wspornika 22,3 metra. Przęsło od strony wschodniej jest krótsze i długość jego wynosi 85,25 metra. Belki podłużne posiadają zmienną wysokość. W przekroju podporowym wynosi ona 4,72 m, w przegubie 2,25 m, na przyczółku 2,13 m. Szerokość stopki wynosi 0,35 m. Jedynie na wsporniku i na długości 16 metrów od podpory grubość ta zwiększa się jednostronnie od 0,35 do 0,50 metra.
Na części przęsła (16 metrów) i na całej długości wspornika dla przyjęcia naprężeń ściskających wykonano płytę dolną tworząc zamknięty przekrój skrzynkowy. Poprzecznice rozstawiane są co 10,46 metra wykształcone jako ramy, spełniają one rolę stężenia poprzecznego mostu. Specjalnie silnie uzbrojona jest poprzecznica oporowa (skrajna), na której opierały się prasy sprężające. W przekroju przegubowym poprzecznica spełnia rolę sprężającą oraz przenosi obciążenie dwóch prefabrykatów środkowych, które usytuowane są na małym mimośrodzie względem belek głównych przęsła brzegowego. W tych partiach poprzecznice zostały silnie uzbrojone.
Termin oddania mostu ustalony został na lipiec 1960 roku. W ciągu 1959 roku wykonana została konstrukcja przęsła wschodniego oraz prefabrykaty przęsła środkowego. W styczniu 1960 roku szef Zarządu Inwestycji Odbudowy Mostów inż. Szulc wystąpił z propozycją oddania mostu Cłowego do użytku w kwietniu. Oznaczało to skrócenie budowy mostu o trzy miesiące. Propozycja ta podyktowana była koniecznością wycofania z eksploatacji dotychczasowego mostu tymczasowego "Bailey'a", którego katastrofalny stan zagrażał bezpieczeństwu ruchu kołowego.
W dniu 25 stycznia 1960 roku zakończono montaż prefabrykowanych elementów przęsła środkowego. Pomyślne wykonanie tych poważnych robót uczyniło proponowany termin oddania mostu do eksploatacji bardziej realnym. W ciągu pozostałych trzech miesięcy wykonano płytę pomostu na przęśle zawieszonym łącznie z jej poprzecznym sprężeniem oraz niezbędne pracę pozostałe do zakończenia budowy mostu, jak: ustawienie słupów oświetleniowych i balustrad, wykonanie kanałów dla instalacji w chodnikach, zmontowanie blach przejściowych, prace izolacyjne oraz asfaltowanie nawierzchni jezdni i chodników. Jednocześnie z budową mostu przyśpieszono prace przy budowie ulic dojazdowych. Prace te przebiegały równolegle z budową mostu. Do wykonania nasypów ulic dojazdowych dowieziono ponad 100 tys.m3 ziemi. Wysokie nasypy dojazdów z obu stron mostu spoczywają na kilkumetrowej warstwie torfu, co powoduje ich osiadanie. Proces osiadania nasypów maleje z czasem i był przewidywany w założeniu budowy. Prace przy przebudowie dojazdów rozpoczęły się w 1957 roku i wykonane zostały zostały przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych w Szczecinie. Po wykonaniu wszystkich prac dokonano w dniu 21 kwietnia 1960 roku próbnego obciążenia mostu przy pomocy 9 czołgów o ciężarze 34 ton każdy. Zarówno próba statyczna obciążenia 204 ton oraz dynamiczna wypadła pozytywnie. Stwierdzone ugięcia nie przekraczały 50 % ugięć obliczeniowych. Na podstawie pomiarów i badań tensometrycznych próbnego obciążenia most zakwalifikowana jako obiekt I klasy.
Koszt budowy mostu Cłowego i dojazdów do niego zamknął się kwotą 48 milionów złotych. Most Cłowy oddany do użytku w kwietniu 1960 roku służył mieszkańcom Szczecina przez ponad 30 lat. Przeprowadzano na nim jedynie niezbędne remonty. Na początku lat 90 XX wieku nie wytrzymał intensywnej eksploatacji ( natężenia ruchu kołowego ) jak informowały media w tamtym okresie "Cłowy przed zawałem", a mieszkańcy Szczecina szczególnie ci z Prawobrzeża wstrzymywali oddech. W 1994 roku przeprowadzono skuteczny remont ratujący przyczółki mostu przed zawaleniem. Most Cłowy służy mieszkańcom do chwili obecnej. Zelżał ruch samochodowy na moście w związku z wybudowaniem zespołów mostów pn "Pionierów Miasta Szczecina" (Nowocłowy).
most cłowy




